Mobil İşletim Sistemleri Karşılaştırma
Hayatımızın hemen hemen her alanında olduğu gibi mobil cihazlarımız için de, izlenecek tek bir yol olmadığında bir takım seçenekler arasında tercihler yapmaya zorlanırız. Örneğin:
- taşıması kolay, küçük bir cihaz & kullanması rahat, büyük bir ekran
- uzun pil ömrüne sahip bir cihaz & ince ve hafif bir cihaz
- dış etkilere dayanıklı bir cihaz & ince ve/veya şık bir cihaz
arasında önceliklerimize göre seçimler yaparız. Sizin de kolayca görebileceğiniz üzere bir seçim yapmak zorunda kaldığımızda bize sunulan seçenekler ya aynı anda uygulanması mevcut şartlar altında imkansız, ya da aynı anda uygulanması mevcut şartlar altında zor olan seçeneklerdir.
Yukarıda saydığım örnekler, tamemen donanımsal seçimlerdir. Ancak karşı karşıya bırakıldığımız seçimler bunlarla sınırlı kalmaz, bir de yazılımsal tercihler yapmaya zorlanırız. Bu başlık altında yazılımsal tercihler konusunda mevcut işletim sistemlerini bir çok açıdan inceleyerek rehberlik etmeye çalışacağım.
Mobil İşletim Sistemleri
Kullandığımız her türlü elektronik donanımın üzerinde mutlaka donanımı kontrol eden bir yazılım çalışmaktadır. Donanımlar gelişip karmaşıklaştıkça, onları kontrol eden yazılımlar da mecburen gelişip karmaşıklaştı. Yani bir diğer deyişle, zaman içerisinde donanımlarımızdaki basit yazılım parçaları, kompleks işletim sistemlerine dönüştürüldüler.
(Aynı giysi bedenleri gibi) donanımlar söz konusu olduğunda tek bir kullanıcı tipi olmadığından ve (her beden için ayrı giysi üretilemeyeceği gibi) her kullanıcı tipine de ayrı işletim sistemi geliştirilemeyeceğinden, günümüze dek bir kaç değişik işletim sistemi geliştirildi. Bazıları zamana yenik düşüp değişen kullanıcı talep trendlerine yeterince veya zamanında cevap veremediği için piyasadan çekildi, bazıları ise kullanıcılara ayak uydurmayı başarıp hayatta kalabildi. Günümüzde mevcut ve önümüzdeki yakın zaman dilimi içerisinde mevcudiyedini koruyacak işletim sistemlerini hızlıca saymak gerekirse, (alfabetik olarak)
- Apple: iPhone OS
- Google: Android
- Microsoft: Windows Mobile
- Nokia: Maemo
- Palm: WebOS
- RIM: Blackberry OS
- Symbian
Yukarıdaki işletim sistemlerinin hepsinin dokunmatik desteği mevcuttur.
Apple: iPhone OS (Son sürüm: 3.1.3 (build 7E18) @ 02.02.2010)
Unix kökenli BSD ve NeXTSTEP işletim sistemlerinin önce Darwin, sonra Mac OS X şeklindeki evriminin bir türevidir. Mac OS X kökenli olduğu için oldukça ileri düzeyde bir altyapıya sahip olmasına rağmen bu konuda isim yaptığı kullanıcı deneyimi kalite standardını korumak için bir takım gelişkin özellikleri kısıtlanmıştır.
Özel (kapalı kaynaklı) bir işletim sistemidir ve bu nedenle yalnızca Apple'a ait ürünlerde bulunur, dolayısı ile değişik platformlara uyumluluk zorunluluğu olmadığı için optimizasyon miktarı yüksektir. İşletim sistemi güncellemeleri için bir bilgisayara bağlı olmaya ihtiyaç duyar.
Sadece parmak etkileşimi ile çalışabilecek şekilde tasarlanmıştır, bu nedenle rakiplerine kıyasla basit ve sade bir arayüze sahiptir ve kolay bir kullanım sağlar. Ana kullanıcı arabirimi, uygulama kısayollarının bir tablo üzerine yerleşik olduğu bir panodur. Çoklu dokunuş desteği mevcuttur.
(Adobe Flash desteği içermeyen) WebKit tabanlı Safari tarayıcısı ile zengin bir internet, iPod medya oynatıcısı ile de zengin bir çoklu ortam deneyimi sunar.
Geliştiriciler için kapsamlı ve gelişmiş bir uygulama geliştirme ortamı (iPhone SDK) ile dağıtım kanalı (AppStore) sunar, bu nedenle uygulama çeşitliliği ile sayısı açısından şu an en zengin platformdur.
Platforma doğal bir dilde uygulama geliştirilmesine izin verir ve bu nedenle uygulama başarım performansı rakiplerine kıyasla yüksektir, kaliteli ve hızlı uygulamalar için yüksek işlemci gücüne ihtiyaç duymaz.
Aynı anda birden çok uygulamanın çalıştırılmasını yalnızca Apple'a ait uygulamalarda destekler. 3.0 sürümünden itibaren Apple'a ait olmayan uygulamaların kapalı olduklarında da kullanıcı ile iletişim kurabilmesi için "Push Notification" adı verilen bilgi mesajları gösterimi özelliği eklenmiştir.
Olumlu yönleri:
- Sunduğu özelliklerde, olası tüm özellikleri bir arada bulunduran cihazların özellik başına sunduğu performanstan ya daha iyi, ya da denk bir performans sergilemesi
- Rakiplerine kıyasla en kolay kullanımı sunması (1)
- Etkin kullanım için işletim sistemine aşinalık gerektirmemesi
- Uygulama çeşitliliği ile sayısı açısından en zengin işletim sistemi olması
- Doğrudan parmakla dokunarak yönetilecek şekilde geliştirilmesi
(1) Aslında bu biraz kişinin geçmişine ve kullanım alışkanlıklarına göre değiştiği için, tartışmalı bir ifadedir. Çoğu deneyimsiz kullanıcı Apple'ın onlara biçtiği kullanım şartları ve kısıtlamaları altında yollarını bulamayabilirler ("bu cihaza resim müzik yollayamıyorum" diyerek satan çok insan var), kimi deneyimli kullanıcılar ise herşeyin aşırı basitleştirilmiş olmasından dolayı zorluk çekebilirler.
Olumsuz yönleri:
- Diğer güncel ve yaygın işletim sistemlerinde bulunan bir çok özelliği barındırmaması
- Sınırlı codec desteğine sahip olması
- Bir çok işlem için bir bilgisayara bağlı olmaya ihtiyaç duyması
- Java ve Flash desteğinin olmayışı
- Uygulama geliştirme ortamının yalnızca Mac bilgisayarlarda çalışması
ve diğer çeşitli kısıtlamalardır. Üzerindeki kısıtlamaları kaldırmak için "JailBreak" adı verilen bir işlem gerçekleştirilir ve bunun ardına bir çok yeni özellik kazandırılabilinir.
Google: Android (Son sürüm: 2.1 (Eclair) / 05.01.2010)
Linux çekirdeğine (kernel) sahip bir işletim sistemidir. Linux kerneli içerdiği için oldukça ileri düzeyde bir altyapıya sahip olmasına rağmen güvenlik ve ticari sebeplerle bir takım özellikleri kısıtlanmıştır veya doğrudan içermemektedir. Alışılageldik Linux kernelli işletim sistemlerinde bulunan bazı temel özellikleri ve parçaları içermediği için genel anlamda bir Linux işletim sistemi olarak kabul edilmez.
Açık kaynaklı bir işletim sistemidir ve bu nedenle bir çok üreticinin ürününde bulunabilir, dolayısı değişik platformlara uyumluluk zorunluluğu olduğu için optimizasyon miktarı rakiplerine kıyasla düşüktür. "Google deneyimi" sunan sürümleri işletim sistemi güncellemeleri için bir bilgisayara bağlı olmaya ihtiyaç duymaz.
Sadece parmak etkileşimi ile çalışabilecek şekilde tasarlanmıştır, bu nedenle rakiplerine kıyasla basit ve sade bir arayüze sahiptir ve kolay bir kullanım sağlar. Ana kullanıcı arabirimi, üzerinde çeşitli Widget'ların (ufak programcıklar) çalışmasına imkan sağlayan bir bekleme ekranıdır, ayrıca uygulamaların kısayollarının bulunduğu bir menü sistemi mevcuttur. Çoklu dokunuş desteği mevcut olmasına rağmen devre dışı bırakılmıştır.
(Adobe Flash desteği içeren) WebKit tabanlı tarayıcısı ile zengin bir internet, geniş codec desteği ile de zengin bir çoklu ortam deneyimi sunar.
Tamamlanmamış ve benimsenmiş standartların dışında bir uygulama geliştirme ortamı (Android SDK) sunar, bu nedenle geliştiriciler tarafından gayet olumsuz karşılanmıştır ve mevcut uygulama çeşitliliği ile sayısı açısından şu an fakir bir platformdur. Ayrıca kendisine ait bir uygulama dağıtım kanalına (Android Market) sahiptir.
Platforma doğal olmayan, özelleştirilmiş ve benimsenmiş standartların dışında bir dilde uygulama geliştirilmesine izin verir. Bu özel dilde yazılan uygulamaların çalışması için bir sanal makineye ihtiyaç duymaları ve bu sanal makinenin (Dalvik JavaVM) düşük bellek yönetim becerisi nedeniyle uygulama başarım performansı rakiplerine kıyasla düşüktür. Kaliteli ve hızlı uygulamalar için yüksek işlemci gücüne ihtiyaç duyar.
Aynı anda birden çok uygulamanın çalıştırılmasını garip bir şekilde destekler ve arka plandaki uygulamaları kullanıcıya sormadan kapatabilir
Olumlu yönleri:
- Ortalama bir kullanıcının kullanacağı düşünerek tasarlanmış oluşu
- Etkin kullanım için işletim sistemine aşinalık gerektirmemesi
- Doğrudan parmakla dokunarak yönetilecek şekilde geliştirilmesi
- Bir smartphone'da olması gereken özelliklerinin büyük kısmını modern bir şekilde içeriyor oluşu
- Eksik özellikleri için de Google'ın şevkatli kollarında büyümesinin getirisi olan sık sık yazılım güncellemelerinin çıkması
- Güncellemeler kullanıcı verisini silmeden yapılıyor (yani hard reset olmadan) (laconf'un verdiği bilgidir)
- Google ile sync çalışırsa telefonun çalınma, bozulma, hard reset olma gibi durumlarında kişi bilgileri maillar ajanda vs. google'dan geri sync edilebiliyor (palm pre'deki gibi) (Bkz: 2,3) (laconf'un verdiği bilgidir)
Olumsuz yönleri:
- Halihazırda benimsenmiş standartları desteklememesi ve bu nedenle uygulama geliştirmenin zor oluşu
- Uygulamaların harici belleğe kurulamaması (ve dolayısı ile cihazın boş hafızasının çabucak tükenmesi) (Bkz: 1)
- JavaVM içermesine rağmen JavaME desteği içermemesi
- Bir üst sürüme geçilirken genelde uygulama uyumluluğunun bozulması
- Kişisel bilgilerinizi telefonunuza ek olarak Google sunucularında barındırması (Bkz: 2,3)
- Düşük pil ömrü (kesin bir yargı değil, sağdan soldan okuduğum birşey; doğru olmayabilir)
- Düşük performansı
(1) Custom Rom'lar uygulamaları otomatik olarak harici belleğe kuruyor (laconf'un verdiği bilgidir)
(2) "Bunun nesi kötü, kullanım kolaylığı sağlıyor" diyecek arkadaşlara soruyorum: Google'ın "ücretsiz" servislerinin bedelini para yerine onlara teslim ettiğiniz "kimliğiniz" ile ödediğinizi bilmek sizi rahatsız etmiyor mu? Etmiyorsa bu maddeyi görmezden gelebilirsiniz, ediyorsa bu özelliği devre dışı bırakabilirsiniz (şükür o opsiyon mevcut).
(3) ayrıca baz istasyonu bazlı lokasyon bilgisi de google'la paylaşılıyor sürekli olarak. ancak tabi bunu kapatmak mümkün ama o zaman da telefon özellik kaybına uğruyor. (laconf'un verdiği bilgidir)
Microsoft: Windows Mobile (Son sürüm: 6.5.3 @ 02.02.2010)
Windows CE tabanlı bir işletim sistemidir. Windows tabanlı olmasına ve ileri düzeydeki altyapısına rağmen masaüstünde kullanılan Windows uygulamalarını çalıştıramaz.
Özel (kapalı kaynaklı) bir işletim sistemidir fakat bir çok üreticinin ürününde bulunabilir, dolayısı değişik platformlara uyumluluk zorunluluğu olduğu için optimizasyon miktarı rakiplerine kıyasla düşüktür. İşletim sistemi güncellemeleri için bir bilgisayara bağlı olmaya ihtiyaç duyar.
Öncelikle stylus ile yönetilen PDA kökenli cihazlarda çalışmak üzere geliştirildiğinden, rakiplerine kıyasla daha zor ve karışık bir arayüze sahiptir ve kullanımı da rakiplerine kıyasla zordur (Bu durumun 7. sürüm ile tamamen çözülmesi bekleniyor) Ana kullanıcı arabirimi, üzerinde çeşitli uygulamalara dair kısayolların ve pratik bilgilerin bulunduğu bir bekleme ekranıdır, ayrıca uygulamaların kısayollarının bulunduğu bir menü sistemi mevcuttur. Çoklu dokunuş desteği yoktur fakat 7. sürüm ile ekleneceği duyrulmuştur.
(Adobe Flash Lite destekleyen) Internet Explorer Mobile tarayıcısı ile fakir bir internet deneyimi sunar. JavaME destekler.
Standart ve yaygın bir şekilde benimsenmiş bir uygulama geliştirme ortamı sunar, bu nedenle mevcut uygulama çeşitliliği ile sayısı açısından zengin bir platformdur. Ayrıca kendisine ait bir uygulama dağıtım kanalına (Windows Marketplace for Mobile) sahiptir.
Platforma doğal bir dilde uygulama geliştirilmesine izin verir ve bu nedenle uygulama başarım performansı rakiplerine kıyasla yüksektir, fakat bir takım donanım/yazılım platform farklılıkları nedeniyle kaliteli ve hızlı uygulamalar için yüksek işlemci gücüne ihtiyaç duyar.
Aynı anda birden çok uygulamanın çalıştırılmasını destekler.
Olumlu yönleri:
- Microsoft Windows ve Office ailesi ürünleri ile mükemmel uyum
- Windows platformunun bir üyesi olarak en geniş yazılım geliştirici kitlesine sahip oluşu
Olumsuz yönleri:
- Etkin kullanım için işletim sistemine aşinalık gerektirmesi
- Görsellik açısından rakiplerinin gerisinde kalması (ve bu yüzden donanım üreticilerinin kendi arayüzlerini yazması)
- Doğrudan ve yalnızca parmakla dokunmak üzere geliştirilmediği için dokunmatik cihazlarda tutarsız ve yersiz davranışlar göstermesi
- Rakipleri arasında en düşük performansa sahip (=hantal) oluşu
Nokia: Maemo (Son sürüm: 5.0 PR 1.1.1 @ 16.02.2010)
Linux kökenli Debian işletim sisteminin bir türevidir. Linux kökenli olduğu için oldukça ileri düzeyde bir altyapıya sahiptir ve üzerinde hiç bir kısıtlama yoktur.
Açık kaynaklı bir işletim sistemidir fakat yalnızca Nokia'ya ait ürünlerde bulunur, dolayısı ile değişik platformlara uyumluluk zorunluluğu olmadığı için optimizasyon miktarı rakiplerine kıyasla yüksektir. İşletim sistemi güncellemeleri için bir bilgisayara bağlı olmaya ihtiyaç duymaz.
Sadece parmak etkileşimi ile çalışabilecek şekilde tasarlanmıştır (ama isterseniz stylus da kullanabilirsiniz), bu nedenle rakiplerine kıyasla basit ve sade bir arayüze sahiptir ve kolay bir kullanım sağlar. Ana kullanıcı arabirimi, üzerinde çeşitli Widget'ların (ufak programcıklar) çalışmasına imkan sağlayan ve üzerinde kısayollar oluşturulabilen 4 ayrı masaüstünden oluşan bir bekleme ekranıdır, ayrıca uygulamaların kısayollarının bulunduğu bir menü sistemi mevcuttur. Çoklu dokunuş desteği 5. sürümde mevcut değildir, 6. sürümde ekleneceği açıklanmıştır.
(Adobe Flash destekleyen) Gecko (Firefox) tabanlı MicroB tarayıcısı ile zengin bir internet, geniş codec destekli GStreamer tabanlı medya oynatıcısı ile de zengin bir çoklu ortam deneyimi sunar.
Geliştiriciler için kapsamlı ve gelişmiş bir uygulama geliştirme ortamı (Maemo SDK) ile dağıtım kanalı desteği sunar (dağıtım kanalı bir tane değildir, kullanıcı istediği kanalı özgürce ekleyebilir), fakat telefon özelliğini yeni kazandığı ve öncesinde sadece Internet Tablet'lerde kullanıldığı için uygulama çeşitliliği ile sayısı açısından şu an fakir bir platformdur, fakat normal Linux uygulamalarını da çalıştırabileceği için bir bakış açısına göre zengin sayılabilir.
Platforma doğal bir dilde uygulama geliştirilmesine izin verir ve bu nedenle uygulama başarım performansı rakiplerine kıyasla yüksektir, kaliteli ve hızlı uygulamalar için yüksek işlemci gücüne ihtiyaç duymaz.
Aynı anda birden çok uygulamanın çalıştırılmasını destekler.
Olumlu yönleri:
- Tam anlamıyla bir "mobil bilgisayar" ortamı sunması
- Geliştirilmeye sonsuz açık oluşu
- Etkin kullanım için işletim sistemine aşinalık gerektirmemesi
- Doğrudan parmakla dokunarak yönetilecek şekilde geliştirilmesi
Olumsuz yönleri:
- Diğer güncel ve yaygın işletim sistemlerinde bulunan bir çok özelliği barındırmaması
- 5. sürümden 6. sürüme geçilirken uygulama uyumluluğunun kısmen bozulacak olması
- Temeli bir masaüstü işletim sistemi olduğu için odağın "telefon" özelliklerinde olmaması
Güncelleme: Intel ve Nokia 14.02.2010 tarihinde Nokia'nın internet tabletlerinde kullandığı Maemo ve Intel'in netbook'larda kullandığı Moblin isimli Linux tabanlı işletim sistemlerini birleştirip tamamen açık kaynaklı MeeGo adında yeni bir mobil işletim sistemini piyasaya süreceklerini açıkladı.
Palm: WebOS (Son sürüm: 1.4.1 / 31.03.2310)
Linux kerneline sahip bir işletim sistemidir. Linux kerneli içerdiği için oldukça ileri düzeyde bir altyapıya sahip olmasına rağmen bir takım özellikleri kısıtlanmıştır veya doğrudan içermemektedir. Alışılageldik Linux kernelli işletim sistemlerinde bulunan bazı temel özellikleri ve parçaları içermediği için genel anlamda bir Linux işletim sistemi olarak kabul edilmez (fakat yine de Android'den daha fazla temel özellik ve parça içerir)
Özel (kapalı kaynaklı) bir işletim sistemidir ve bu nedenle yalnızca Palm'a ait ürünlerde bulunur, dolayısı ile değişik platformlara uyumluluk zorunluluğu olmadığı için optimizasyon miktarı rakiplerine kıyasla yüksektir. İşletim sistemi güncellemeleri için bir bilgisayara bağlı olmaya ihtiyaç duymaz.
Sadece parmak etkileşimi ile çalışabilecek şekilde tasarlanmıştır, bu nedenle rakiplerine kıyasla basit ve sade bir arayüze sahiptir ve kolay bir kullanım sağlar. Ana kullanıcı arabirimi, üzerinde çeşitli kısayolların bulunduğu bir bekleme ekranıdır, ayrıca uygulamaların kısayollarının bulunduğu bir menü sistemi mevcuttur. Çoklu dokunuş desteği mevcuttur.
(Adobe Flash desteği içeren) WebKit tabanlı tarayıcısı ile zengin bir internet, geniş codec destekli GStreamer tabanlı medya oynatıcısı ile de zengin bir çoklu ortam deneyimi sunar.
Geliştiriciler için kısıtlı bir uygulama geliştirme ortamı (Mojo) ile dağıtım kanalı (App Catalog) sunar, uygulama çeşitliliği ile sayısı açısından şu an fakir bir platformdur.
Platforma doğal bir dilde uygulama geliştirilmesine izin vermez fakat uygulama başarım performansı yüksektir, kaliteli ve hızlı uygulamalar için yüksek işlemci gücüne ihtiyaç duymaz.
Aynı anda birden çok uygulamanın çalıştırılmasını destekler.
Olumlu yönleri:
- Kolay bir kullanım sunması
- Doğrudan parmakla dokunarak yönetilecek şekilde geliştirilmesi
- Yaratıcı bir şekilde tasarlanmış davranışlar sergilemesi
(mesela programları kapatmak için "git başımdan" dercesine parmağınızla ekranın üst kısmına sürükleyip atmanız yeterli)
Olumsuz yönleri:
- Platforma henüz çok yeni ve uygun uygulama miktarı düşük
- Yalnızca Palm cihazlarda bulunduğu için Türkiye'de kullanma şansınızın şu an düşük oluşu
RIM: BlackBerry OS (Son sürüm: 5.0.0.419 @ 12.2009)
Research In Motion (RIM) tarafından sadece BlackBerry'ler için geliştirilmiş özel bir işletim sistemidir. (Açıkcası hakkındaki online dokümantasyon oldukça zayıf olduğundan ve kişisel tecrübem oldukça kısıtlı olduğundan, burada vereceğim bilgiler de mecburen kısıtlı olacak)
Özel (kapalı kaynaklı) bir işletim sistemidir ve bu nedenle yalnızca RIM'a ait ürünlerde bulunur. Değişik platformlara uyumluluk zorunluluğu olmadığı halde optimizasyon miktarı düşüktür. İşletim sistemi güncellemeleri için bir bilgisayara bağlı olmaya ihtiyaç duymaz.
Temelde dokunmatik olmayan cihazlar için tasarlanmıştır, dokunmatik ekranları sonradan desteklemeye başlamıştır. Basit bir arayüze sahip olsa da rakiplerine kıyasla zor bir kullanım sağlar. Ana kullanıcı arabirimi, üzerinde çeşitli uygulamalara dair kısayolların ve pratik bilgilerin bulunduğu bir bekleme ekranıdır (Widget desteği de içermektedir), ayrıca uygulamaların kısayollarının bulunduğu bir menü sistemi mevcuttur.
Çoklu dokunuş desteği 95xx serilerinde mevcuttur ancak yakınlaşmak/uzaklaşmak için kullanılmıyor, yazı seçmek için kullanılıyor. Cihazda herhangi bir uygulamada (tarayıcı, mail v.b bir metin üzerine bir parmağınız ile dokunup diğer parmağınız ile metindeki başka bir noktaya dokunduğunuzda, metindeki o yeri seçmiş oluyorsunuz. Hızlı şekilde kopyala yapıştır yapmak için bire bir. (homeedition88'in verdiği bilgidir)
Mükemmel bir e-mail deneyimi sunar. JavaME desteği sunar.
Medya oynatıcısı kutudan çıktığı hali ile MPEG4, 3GP, XviD (bazı modellere göre değişiklik gösteriyor) 640x4.. çözünürlükteki videoları oynatabiliyor. (homeedition88'in verdiği bilgidir)
Tarayıcısı Java destekliyor ve Flash desteği sınırlı olarak var. Tarayıcısı sıkı güvenlik standartlarına sahiptir; iş yerleri tarafından bu ayarlar kontrol edilebiliyor ya da değiştirilebiliyor, kişisel kullanıcılar ise kendi planlarını kendileri oluşturabiliyor. Çok başarılı bir sıkıştırma teknolojisi sayesinde bir kaç MiB'lık siteleri birkaç yüz KiB'a düşürebiliyor. (homeedition88'in verdiği bilgidir)
Java tabanlı, JavaME ve özel API'ler içeren uygulama geliştirme ortamı (BlackBerry SDK) sunar, uygulama çeşitliliği ile sayısı açısından şu an fakir bir platformdur. Ayrıca kendisine ait bir uygulama dağıtım kanalına (BlackBerry App World) sahiptir.
Platforma doğal bir dilde uygulama geliştirilmesine izin verir ve bu nedenle uygulama başarım performansı rakiplerine kıyasla yüksektir, kaliteli ve hızlı uygulamalar için yüksek işlemci gücüne ihtiyaç duymaz.
Aynı anda birden çok uygulamanın çalıştırılmasını destekler.
Olumlu yönleri:
- İş hayatına adanmış bir işletim sistemi oluşu (Microsoft Exchange, Lotus Notes ve Novell Groupwise desteği içerir)
Olumsuz yönleri:
- Etkin kullanım için işletim sistemine aşinalık gerektirmesi
Symbian OS + S60 UI (Son sürüm: 5.0 @ 02.10.2008)
Symbian Platform (Son sürüm: ^2 @ 2010 ilk çeyrek)
Anlatımın bu kısmını en son yazmak istedim çünkü Symbian cephesinde durum biraz karışık.
Symbian Ltd. önceleri Ericsson, Motorola, Nokia, Panasonic, Psion, Samsung, Siemens ve Sony Ericsson şirketlerinin bazıları arasında kurulmuş ve bazıları arasında hisseleri el değiştirmiş bir şirketti, Symbian işletim sistemi ise lisans sahipleri tarafından kullanılıyordu. Nokia geçtiğimiz yıl diğer hissedarların elindeki hisseleri de satın alarak Symbian'ın tüm varlığını kendi kurduğu Symbian Vakfı'na bağışladı. Şu an geliştirme işini Symbian Vakfı yapıyor.
Symbian önceleri Linux gibi çekirdek bir işletim sistemiydi, üzerine Linux'taki GNOME veya KDE gibi arayüzler yüklenmesi gerekiyordu (bunu cihaz üreticileri yapıyordu, kullanıcılar değil)
- Nokia'nın Symbian cihazlarında kullandığı arayüze Series 60 veya S60,
- Sony Ericsson'un Symbian cihazlarında kullandığı arayüze UIQ,
- Fujitsu, Sony Ericsson Japonya, Mitsubishi ve Sharp'ın NTT DoCoMo şebekesinde çalışacak Symbian cihazlarda kullandığı arayüze MOAP(S)
ismi verildi. Symbian'ın eski halini anlatırken. bunların arasından en yaygını S60 olduğundan (ve dolayısı ile bir çok kişi için Symbian = S60 olduğundan) daha çok S60 odaklı anlatım yapacağım.
Eski Symbian/S60:
Özel (kapalı kaynaklı) bir işletim sistemidir fakat bir çok üreticinin ürününde bulunabilir, dolayısı değişik platformlara uyumluluk zorunluluğu olduğu için optimizasyon miktarı rakiplerine kıyasla düşüktür. İşletim sistemi güncellemeleri için bir bilgisayara bağlı olmaya ihtiyaç duymaz.
Öncelikle tuş takımı ile yönetilen cep telefonu kökenli cihazlarda çalışmak üzere geliştirildiğinden, rakiplerine kıyasla daha zor ve karışık bir arayüze sahiptir ve kullanımı da rakiplerine kıyasla zordur (Bu durumun Symbian Vakfı tarafından geliştirilen yeni sürümlerinde çözülmesi bekleniyor) Ana kullanıcı arabirimi, üzerinde çeşitli uygulamalara dair kısayolların ve pratik bilgilerin bulunduğu bir bekleme ekranıdır, ayrıca uygulamaların kısayollarının bulunduğu bir menü sistemi mevcuttur. Çoklu dokunuş desteği yoktur fakat Symbian^4 ile ekleneceği düşünülmektedir.
(Adobe Flash Lite destekleyen) WebKit tabanlı S60 Browser tarayıcısı ile orta karar bir internet deneyimi sunar. JavaME destekler.
Standart ve yaygın bir şekilde benimsenmiş bir uygulama geliştirme ortamı sunar, fakat oldukça detaylı ve derin olduğundan öğrenmesi zordur, bu da toplam uygulama geliştirici sayısına olumsuz etki eder. Fakat en eski smartphone platformu olması ve bir çok programlama diline izin vermesi nedeniyle (Standard C/C++, Visual Basic, .NET, POSIX, Python, Java ME, Flash Lite, Ruby, Web Runtime (WRT)) mevcut uygulama çeşitliliği ile sayısı açısından zengin bir platformdur. Ayrıca kendisine ait bir uygulama dağıtım kanalına (Ovi Store) sahiptir.
Platforma doğal bir dilde uygulama geliştirilmesine izin verir ve bu nedenle uygulama başarım performansı rakiplerine kıyasla yüksektir, sahip olduğu mikrokernel yapısı sayesinde kaliteli ve hızlı uygulamalar için yüksek işlemci gücüne ihtiyaç duymaz.
Aynı anda birden çok uygulamanın çalıştırılmasını destekler.
Olumlu yönleri:
- Özellikler açısından en dolu/tam işletim sistemi olması (sektörde smartphone kavramının sınandığı işletim sistemidir)
- Uygulama geliştiricilerine geniş erişim imkanları tanıması
- Rakipleri arasında en uzun batarya ömrünü sağlaması
Olumsuz yönleri:
- Etkin kullanım için işletim sistemine aşinalık gerektirmesi
- Görsellik açısından rakiplerinin gerisinde kalması
- Doğrudan ve yalnızca parmakla dokunmak üzere geliştirilmediği için dokunmatik cihazlarda tutarsız ve yersiz davranışlar göstermesi
- Rakipleri arasında düşük performansa sahip oluşu*
*: Symbian/S60, Windows gibi yeni özellikler eklendikçe şişti ve hantallaştı. Bu nedenle şu an Symbian Vakfı şu an işletim sistemine arındırma & basitleştirme işlemleri uyguluyor.
İşletim Sistemi Tercih Rehberi
İşletim sistemlerini kullanım amaçlarına uygunluklarına göre sıralayalım:
Günlük kullanımda (Kriterler: Kullanım kolaylığı, kişiselleştirilebilirlik, her türlü amaca uygunluk, eksiksizlik)
1. Symbian, Google Android
3. Apple iPhone OS, Palm WebOS
5. Microsoft Windows Mobile, RIM Blackberry OS
7. Nokia Maemo
Eğlence odaklı kullanımda (Kriterler: Müzik/video performansı, oyunlar)
1. Apple iPhone OS
2. Symbian, Microsoft Windows Mobile
4. Google Android, Palm WebOS, Nokia Maemo
7. RIM Blackberry OS
İnternet odaklı kullanımda (Kriterler: Tarayıcı performansı, bağlantı seçenekleri)
1. Apple iPhone OS, Nokia Maemo
3. Google Android, Palm WebOS
5. Microsoft Windows Mobile, Symbian
7. RIM Blackberry OS
El bilgisayarı gibi kullanımda (Kriterler: Multitasking, platform açıklığı, şekillendirilebilirlik)
1. Nokia Maemo
2. Microsoft Windows Mobile, Symbian, Google Android
5. Apple iPhone OS, Palm WebOS
7. RIM Blackberry OS
İş hayatı odaklı kullanımda (Kriterler: Multitasking, ofis entegrasyonu, mail kullanımı)
1. RIM Blackberry OS
2. Microsoft Windows Mobile
3. Symbian, Google Android
5. Palm WebOS, Apple iPhone OS
7. Nokia Maemo
Umarım kendiniz için hangi işletim sistemini seçmeniz gerektiğine karar vermenizde biraz da olsa yardımcı olabilmişimdir.
Yazar Hakkında
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder